هیچ خرده‌فرهنگی نمی‌تواند فرهنگ مادر را نقض کند
تاریخ انتشار: ۱ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۲۹۳۹۳۷
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، در برنامه «ساعت بیست و چهار و یک دقیقه» شبکه رادیویی گفتگو با دکتر علیرضا داودی کارشناس ارشد رسانه و علوم‌شناختی و دکتر احمد جولایی عضو هیئت‌علمی دانشگاه هنر و معماری دانشگاه آزاد به موضوع «هنر شناختی، سازه‌های رفتارسازی برای ناپایدارسازی جامعه پایدار» پرداخته شد.
خرده‌فرهنگ‌ها زیرمجموعه‌ای از فرهنگ‌ها هستند
دکتر احمد جولایی عضو هیئت‌علمی دانشگاه هنر و معماری دانشگاه آزاد در پاسخ به اینکه زمانی که صحبت از یک جامعه می‌شود در حقیقت صحبت از فرهنگ و خرده‌فرهنگ‌هایی است که در آن جامعه شکل‌گرفته و یا شکل می‌گیرد است، گفت: فرهنگ کلمه‌ای مرکب است و از دو بخش فر به معنای شکوه به‌اضافه هنگ به معنای جمعی تشکیل شده است که سابقاً در ساختار ارتش در ایران بسیار استفاده می‌شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی افزود: فرهنگ‌ها دارای چند خصوصیت هستند اگر در فرهنگ همگرایی قومی نباشد شکل نمی‌گیرد، سه موقعیت در زندگی انسان‌ها بسیار حائز اهمیت است و فرهنگ‌ها در این سه برهه بسیار تأثیرگذار هستند یا به عبارتی دیگر این سه موقعیت در زندگی است که فرهنگ را شکل می‌دهد، نخست تولد آدمی تا پیش از اینکه به دنیا بیاید وجود ندارد تا زمانی که به دنیا بیاید و هویتی جهانی بگیرد در کدام جامعه به دنیا می‌آید؟! چگونه با تولدش برخورد می‌کنند؟! آیین و مناسک تولدش چگونه است؟! در حقیقت تولد هر آدم بسیار در شکل‌گیری یک فرهنگ می‌تواند مؤثر باشد، موقعیت بعدی زمانی است که انسان در گلدان زندگی خود را تکثیر می‌کند، ازدواج دومین مرحله‌ای است که در شکل‌گیری فرهنگ نقشی مهم دارد اگر انسان در ازدواج که فصل زایش و رویش و رسیدن میوه‌های زندگی است مسئولیت خود را نپذیرد هیچ نسلی به نسل بعد نخواهد رسید.
جولایی با تأکید بر اینکه خداوند انسان را عبث نیافریده است، گفت: مورد سوم مرگ است اگرچه علی‌الظاهر از بود و عدم است؛ اما ما در باور خودمان این را عدم نمی‌گوییم؛ بلکه تغییر از وضعی به وضعی دیگر است. در حقیقت طی این سه مرحله فرهنگ در حال کامل‌کردن پیله خودش هست زمانی که قومی به این شیوه شکل می‌گیرد که تأکید بر روی نحوه تولد و اسم‌گذاری دارد در حقیقت در حال اثرگذاری است، اگر یک قوم ازدواج درون‌گروهی را انتخاب کرد به این دلیل است که می‌خواهد خودش را حفظ کند.
این عضو هیئت‌علمی دانشگاه هنر و معماری دانشگاه آزاد با بیان اینکه گاهی به هر دلیلی در هر فرهنگی شاهد بعضی از خرده‌فرهنگ‌ها هستیم، اظهار کرد: خرده‌فرهنگ‌ها در حقیقت زیرمجموعه‌ای از فرهنگ هستند، هیچ خرده‌فرهنگی نمی‌تواند فرهنگ مادر را نقض کند. این خرده‌فرهنگ‌ها می‌توانند اطلاق زمانی و یا حتی مکانی داشته باشند افرادی که در سرزمین وحی مشغول عبادات خود هستند در واقع در یک ظرف مکانی معلوم هستند و کسی که در این بازه زمانی مشخص و در این ایام فریضه حج را به جا نیاورد شمول واژه حاجی نخواهد شد چرا که از آن ظرف مکانی خارج شده است.
چه جامعه‌ای، جامعه پایدار است؟!
دکتر علیرضا داودی کارشناس ارشد رسانه و علوم‌شناختی در پاسخ به اینکه یکی از مباحثی که می‌توان با نگاه فرهنگ و خرده‌فرهنگ به آن پرداخت بحث جوامع پایدار است، چه شرایطی موجب می‌شود که جامعه از حالت پایدار خارج شود، گفت: جامعه پایدار جامعه‌ای است که توانسته بر اساس همه انگاره‌های فرهنگی خودش به تعادل قابل تأملی برسد، جامعه پایدار جامعه‌ای است که توانسته قوانین ایجاد ثبات را در همه مناسک و مراتبش تعریف، ترمیم و به‌روزرسانی کند، ترمیم و اصلاح به معنای به‌روزرسانی قواعد بر مبنای اقتضائات زمانه است و به معنای هم سنگ بااصالت فرهنگی است که آن را پذیرفته است، بنابراین اگر جامعه‌ای در حوزه تعریف، تعاملات و به‌روزرسانی‌ها جامعه‌ای متعادل باشد قاعدتاً می‌تواند خودش را جامعه‌ای پایدار تعریف کند.
وی ادامه داد: این جامعه را می‌توان جامعه‌ای پایدار خواند چرا که همه چیز از یک نظم فرهنگی و انضباط اجتماعی برخوردار است که در آن می‌تواند انواع و اقسام تکثر‌ها را میزبانی و سهم‌بندی کند و هم قابلیت انتقال را برایشان فراهم کند. اگر در جامعه‌ای برای تولد، ازدواج و مرگ مراسم گرفته شد این جامعه‌ای پایدار است؛ اما اگر در جامعه‌ای برای طلاق جشن گرفته شد به معنای خارج‌شدن جامعه از قوانین اصیل و دارای اصالت است و دیگر در زمره جامعه پایدار قرار نمی‌گیرد.
این کارشناس ارشد رسانه و علوم‌شناختی ضمن اشاره به این موضوع که اضافه‌شدن مواردی بیش از آن چه که اصول و اصالت یک جامعه تعریف می‌شود موجب بی‌نظمی در آن جامعه می‌شود، گفت: زمانی که نظم در یک جامعه به هم بریزد اولین قاعده برهم‌خوردن پایداری است چرا که پایداری بر پایه سنت‌های تقویت شده، به‌روز شده و کارآمد شده است. سنت اگر خودش را به‌روزرسانی کند پاسخ مدرنیته پیدا می‌کند؛ بنابراین مشکلی با به‌روزشدن سنت نداریم؛ بلکه مشکل اصلی سیر تکامل و به‌روزشدن است و در واقع سنتی بد است که ترمیم نشود. ما به این سازه پایدارسازی بر مبنای فرهنگ متعادل یا تعادل‌بخش می‌گوییم که نهایتاً مفهومی تحت عنوان تکامل را به آن اضافه می‌کنیم.
داودی افزود: نحوه برون‌داد این موضوع بسیار اهمیت دارد، برون‌داد بعضی وقت‌ها با عناصر و افکار هنری خودش را نشان می‌دهد و بعضی‌اوقات نیز بر اساس مفاهیمی که جزو ذات آن جامعه نیست خودش را نشان می‌دهد. باید ببینیم مفهومی که برای جامعه‌ای دیگر است زمانی که وارد جامعه ما در قالب مفهومی تحت عنوان انقلاب‌فرهنگی شود، اساساً متقاضی اصیل و دارای اصالت و فرهنگ در جامعه ما دارد؟! زمانی که فرهنگی وارد یک جامعه می‌شود؛ چون هیچ ارتباطی با آن ندارد جامعه را دچار التقاط و در نتیجه بی‌تعادلی می‌کند.
وی عنوان کرد: بی‌تعادل نقطه یک ازبین‌رفتن ثبات به مفهوم پایداری دقیق است. فرهنگی که ناپایدار ساز است و سازه‌ای که نامتعادل ساز است زمانی که به هم می‌رسند فرهنگی جدید را خلق می‌کنند و به‌مرور در کنار فرهنگ اصلی تبدیل به خرده‌فرهنگ می‌شود و به‌مرور نیز هم وزن بافرهنگ اصلی می‌شود و مفاهیمی تحت عنوان پایداری و سازه نیز از بین می‌رود، به این معنا که یک درک و شناخت از چرایی و چگونگی شکل‌گیری ناپایداری‌ها و ناسازگاری‌ها وجود ندارد و دو شناخت از چگونگی مواجه پس از شکل‌گیری نیز وجود ندارد.
جولایی در ادامه گفتگو در خصوص اینکه آیا خرده‌فرهنگ، رفتار ساز است یا نه توضیح داد و گفت: فرهنگ تعاریف متعددی دارد در ساختارشناسی یا جامعه‌شناسی فرهنگ به سه جزء ختم می‌شود، یک میراث اعم از منقول یا غیرمنقول، مکتوب یا غیرمکتوب، دو شبکه‌های ارتباطی دایره محرم و نامحرم و سه افاده ذات به معنای بروزدادن مکنونات قلبی است.
چه عواملی در پایداری یک جامعه مؤثر است؟!
داودی گفت: زمانی که صحبت از ناپایداری جامعه‌ای پایدار می‌شود باید قریب به هفت عامل را مورد بررسی قرارداد، عامل اول مهندسی ادراک پیرامون است یک جامعه لزوماً از درون خود تغییر نمی‌کند؛ بلکه پیرامونی وجود دارد گه ادراک‌ها را تغییر می‌دهد، مانند اینکه در حومه شهر‌ها زاغه‌نشینی‌ها رشد کند. عامل دوم شناخت مسئله شناخت مثلثی یا ضریبی است در این شناخت معمولاً اجزا و اضلاع را به‌گونه‌ای تفسیر می‌کنند که حالت فروبستگی رخ دهد، تعریفی که از اراده، هویت و ماهیت در فرهنگ می‌شود سه‌جزئی هستند که می‌تواند فرهنگ را تعالی دهد و هم اگر تعریفی غلط ارائه دهد موجب ناپایداری فرهنگ و ازبین‌رفتن آن می‌شود.
وی افزود: عامل سوم مربوط به ترکیب نامتجانس‌ها است، اگر ما به سمتی برویم که بتوانیم نامتجانس‌ها را تبدیل به یک قدرت واحد هر کدام در فایل و فیلد خودشان کنیم دارای قدرتی فزاینده می‌شویم، قدرت فزاینده به معنای پایدارتر کردن ناپایداری‌ها است. عامل چهارم که مرحله‌ای بسیار پیچیده است مرحله تلفیق‌های ناقص است، مرحله پنجم ارتفاع ناهمگون مانند این است که هواپیمای جنگنده را در یک زیر زمین به حرکت درآوریم.
این کارشناس ارشد رسانه و علوم‌شناختی ادامه داد: مرحله ششم یا شطرنج ناتمام به این معنا است که دو طرف بازی خواهان پایان شطرنج نیستند در واقع به معنای کشمکش برای خسته کردن است و مرحله نهایی نیز خواص بی‌خاصیت است، خواص بخش غیر عام جامعه را شامل می‌شود. ما در خیلی از اتفاقات ادراکی به خاصیت‌ها و اجزایی متوسل می‌شویم که اساساً خاصیتی در پیش برندگی یا پایدارکردن ندارند و موجب درگیری داخلی و درون فرهنگی می‌شوند و مانند عشقه شروع به خوردن بدنه اصلی فرد می‌کند. ما آن جایی سازه‌هایمان در حوزه رفتار ناپایدار می‌شود که ادراکمان متصلب و شناختمان متوقف درگذشته شود.
هنر، مهارت آفریدن زیبایی است
جولایی در ادامه صحبت‌های کارشناس مجری برنامه دراین‌خصوص که ما اعتقاد داریم هنر و هنرمند در ایجاد خرده‌فرهنگ‌هایی که می‌توانند در یک جامعه پایدار اثرگذار باشند، مؤثر هستند گفت: اگر بگوییم هنر مجموعه‌ای از آثار و فرایند‌های ساخت انسان است در واقع برای اثرگذاری روی احساسات دیگران است. هنر در حقیقت انتقال یک مفهوم به دیگری است به‌گونه‌ای که اگر طرف مقابل ما مقاومت دارد آن را به حداقل رسانده و هم سطح با خودمان کنیم، زمانی که هم سطح و هم زبان با ما شد آن زمان است که مخاطب با ما می‌تپاند به‌درستی ارتباط برقرار کند. هنر در حقیقت توانایی و مهارت آفریدن زیبایی است و انسان فی النفسه حس زیبایی‌شناسی و زیبایی‌شناختی دارد.
داودی خاطرنشان کرد: زمانی که صحبت از سازه‌ها می‌شود در حقیقت صحبت از ابعاد است و بنا بر اینکه در کدام جامعه است ابعاد متفاوت می‌شود، اگر بخواهیم راجع به جامعه خودمان صحبت کنیم سه بعد اصلی رفتارسازی را داریم که هر کدام از اینها شامل سه‌شاخه می‌شود. بعد اول قطعاً بعد اراده رفتاری چه در حوزه شناختی و چه در حوزه ادراکی است، حوزه اراده نیز به سه‌شاخه اراده‌های فردی، اراده‌های گروهی و جمعی و اراده‌های سازمانی تقسیم می‌شود. جامعه پایدار، جامعه‌ای است که رفتار بین سازمان‌هایش وحدت رویه داشته باشند؛ یعنی رفتار داخل سازمانی و خارج از سازمانی هر دو بر مدار یک تعهد باشد.
وی افزود: ساحت دوم، ساحت هویت است که مجدداً همین سه دسته‌بندی را شامل می‌شود که این جا هویت و اراده به دلیل سنخیت داشتن گزاره‌های زیر مجموعه بسیار یکدیگر را تقویت، ترمیم و یا تعریف می‌کنند. اگر اراده فردی باهویت سازمانی در یک خط بگیرد فرهنگ پایدارترین و شناخت شما مؤثرترین حالت خودش را تجربه خواهد کرد. ساحت ماهیت آخرین ساحتی است که متفاوت از اراده و هویت تلقی می‌شود، در ماهیت فرد، جمع و سازمان تعریفی ندارد؛ بلکه با تقویم، قومیت و اسطوره‌ها روبه‌رو هستیم.
این کارشناس ارشد رسانه و علوم‌شناختی به یکی از مدل‌هایی که موجبت ناپایداری جامعه می‌شود، اشاره کرد و گفت: مدل خط سیر ترکیبی و منظم می‌گوید همه افراد روز اول این‌گونه نبودند؛ بلکه با زیست و فهم جامعه تبدیل به فردی شدند که امروزه می‌بینیم، بنابراین می‌توان گفت برای همه افراد خط سیری منظم وجود دارد؛ اما این خط سیر زمانی به هم می‌ریزد که هیچ سازه منظم قابل‌پیش‌بینی و دستیابی تعریف نمی‌شود، بنابراین یکی از مهمترین مدل‌های ناپایدارسازی این است.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
کلیدواژه: جامعه ای پایدار خرده فرهنگ ها جامعه پایدار جامعه می شود یک جامعه شکل گیری
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۲۹۳۹۳۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ساخت فیلم تاریخی جدید در ایران
به گزارش صدای ایران از ایرنا از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمدمهدی اسماعیلی بامداد چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت ماه به منظور شرکت در ششمین مجمع جهانی گفت‌وگوی بین فرهنگی در باکو عازم آذربایجان شد و جمعه ۱۴ اردیبهشت ماه در آخرین روز از سفر خود از موزه تاریخ ادبیات شهر باکو بازدید کرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حاشیه این بازدید ضمن برشمردن شخصیت‌های مشترک فرهنگی دو کشور گفت: به مفاخر بزرگ به عنوان زمینه‌های همگرایی بین دو کشور نگاه می‌کنیم؛ اینها جزو میراث مشترک فرهنگی ما به‌شمار می‌روند، ما قرن‌ها کنار یکدیگر زیست کردیم، این ظرفیت‌ها باید باعث افزایش برادری‌ها و همگرایی‌ها باشد نه اینکه موجب واگرایی شود.
وی با بیان اینکه هر کس تلاش کند تا این بزرگان را دست مایه واگرایی قرار دهد حتما دچار اشتباه راهبردی و خطای محاسباتی شده است، افزود: به میراث مشترک فرهنگی با کشور‌های همسایه به عنوان میراث مشترک تاریخی نگاه می‌کنیم و به آنها می‌بالیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: علاقه‌مند هستیم برای این مشاهیر فیلم‌های مشترک تولید کنیم؛ در ترکمنستان برای مختومقلی فراغی همین کار را می‌کنیم، در پاکستان نیز برای اقبال لاهوری کاری را در دست اقدام داریم؛ در سفر هفته گذشته به پاکستان برادران و خواهران پاکستانی به ویژه در شهر لاهور از این موضوع استقبال کردند.
اسماعیلی با بیان اینکه همه اشعار نظامی به زبان فارسی است و میراث مشترکی بین دو کشور به‌شمار می‌رود، افزود: امیدواریم ساخت مجموعه جدیدی را برای حکیم نظامی آغاز می‌کنیم؛ در همین راستا از همکارانم در وزارت فرهنگ جمهوری آذربایجان دعوت کردیم تا ما را در ساخت فیلم سینمایی در این باره کمک کنند.
موزه تاریخ ادبیات شهر باکو در قسمت قدیمی‌این شهر قرار دارد.
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟